Bij een aanzienlijk deel van de conflictscheidingen is er al partnergeweld voorafgaand aan de scheiding. Dit geweld kan daarna voortduren of zelfs escaleren. Voorafgaand aan alle beslissingen over eventuele interventies bij conflictscheidingen, dient feitenonderzoek naar partnergeweld plaats te vinden. Er zijn vier typen partnergeweld:
- Dwingende controle (Coercive Controlling Violence)
- Gewelddadig verzet (Violent Resistance)
- Reactief partnergeweld (Common Couple Violence)
- Door de scheiding uitgelokt geweld (Separation-Instigated Violence)
Dwingende controle
Dwingende controle (ook wel intieme terreur genoemd) wordt gepleegd door zowel mannen als vrouwen, hoewel wetenschappelijk onderzoek laat zien dat vooral mannen de meeste ernstige vormen van dit type geweld plegen. Het geweld (lichamelijk, maar soms ook alleen bedreiging en manipulatie) wordt als instrument ingezet om macht over de ander te houden. De dominante partner uit deze macht en controle alleen in de relatie met de ex-partner; daarbuiten maakt hij vaak een rustige, aangepaste indruk.
Een aangrijpend voorbeeld van dwingende controle biedt de TEDx lezing van Leslie Morgan Steiner. Steiner rekent in haar presentatie onder andere af met het vooroordeel dat alleen laagopgeleide, maatschappelijk gemarginaliseerde vrouwen slachtoffers van dwingende controle kunnen worden.
Gewelddadig verzet
Gewelddadig verzet is geweld waarbij het slachtoffer zich verdedigt of verzet tegen de partner die het psychologische overwicht heeft en/of lichamelijk sterker is. Dit geweld is een poging tot zelfbescherming of bescherming van de kinderen.
Reactief partnergeweld
Reactief partnergeweld is de meest voorkomende vorm van partnergeweld. Het is wederkerig geweld met een grote verscheidenheid in frequentie en ernst. Reactief partnergeweld wordt even vaak gepleegd door vrouwen als door mannen. Tekorten in emotiebeheersing en conflicthantering bij beide partners zijn de oorzaak van dit type geweld.
Door de scheiding uitgelokt geweld
Dit type partnergeweld ontstaat pas als reactie op de scheiding, bijvoorbeeld omdat een van de partners in paniek raakt of woedend wordt in reactie op de aangekondigde scheiding. Dit geweld beperkt zich vaak tot een of meerdere, soms weliswaar heftige incidenten, maar heeft een relatief laag herhalingsrisico.
Screening van partnergeweld
Deze typen partnergeweld kunnen van elkaar onderscheiden worden met een gestructureerd interview. De Mediator’s Assessment of Safety Issues and Concerns (MASIC; geautoriseerde Nederlandse vertaling: de Ruiter & van Pol, 2016) is een gevalideerde interviewmethode. Een inventarisatie van partnergeweld is noodzakelijk om te voorkomen dat verkeerde interventies worden geadviseerd, die tot escalatie en onveiligheid kunnen leiden.
Informatie over de MASIC training.