In Nederland is het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (VRK) op 8 maart 1995 in werking getreden. In artikel 3 van het Verdrag is vastgelegd dat het belang van het kind leidend dient zijn bij alle beslissingen die het kind betreffen. Er bestaat echter nog weinig consensus over hoe je een abstract begrip als het ‘belang van het kind’ vertaalt naar concrete acties.
Het idee dat een scheiding altijd slecht is voor kinderen is weerlegd door wetenschappelijk onderzoek. Er zijn wel een aantal specifieke factoren, zoals aanhoudende conflicten, geweld binnen het gezin, psychische problemen van de ouders en een gebrekkige kwaliteit van de tijd die wordt doorgebracht met elke ouder, dat bijdraagt aan de emotionele schade bij het kind.
Kinderen interpreteren de conflicten tussen hun ouders op verschillende manieren, afhankelijk van hun ontwikkelingsfase. Op vier- en vijfjarige leeftijd kunnen kinderen kwetsbaar zijn omdat ze de neiging hebben zichzelf de schuld te geven, en tot ongeveer zevenjarige leeftijd zijn de meeste kinderen niet in staat om de conflicten tussen hun ouders als los van zichzelf te zien. Kinderen in de leeftijd van acht tot twaalf proberen vaak om de conflicten te stoppen, en oudere adolescenten hebben de neiging om de conflictsituatie uit de weg te gaan.
Het geven van een stem aan het kind in de conflictscheiding is een belangrijk streven, maar deze ‘stem’ kan binnen de context van de conflictscheiding beïnvloed worden door vele verstorende factoren. Kinderen willen niet kiezen tussen hun ouders, maar wel inspraak in de afspraken die worden opgenomen in het ouderschapsplan, zo blijkt uit onderzoek. Het hebben van een stem is niet hetzelfde als de beslissing nemen en kinderen begrijpen dat verschil.
Vaardigheden om met kinderen in gesprek te komen over wat zij hebben meegemaakt in de scheidingssituatie van hun ouders zijn essentieel. Het belang van inzicht in de feitelijke situatie enerzijds, en de beleving van het kind anderzijds, dient centraal te staan in de diagnostiek bij conflictscheidingen. Voor het feitenonderzoek raden wij het NICHD interview protocol aan. Voor het onderzoek naar de beleving van het kind, biedt onder andere de drie huizen methode van Signs of Safety informatie. Daarbij dient wel vermeld te worden dat de drie huizen methode, voor zover wij hebben kunnen nagaan, niet getoetst is op effectiviteit.
Op 20 en 21 september 2018 is er een conferentie en een eendaagse workshop met als thema:
Luisteren naar de stem van het kind: In de conflictscheiding en als slachtoffer van mishandeling
Voor informatie en aanmelding: https://www.veiligehaven.nl/conferentie-september-2018/.